Grafoloji, İngilizce “graphology” kelimesinden dilimize geçmiştir ve yazı bilimi ya da yazı-imza incelemesi anlamına gelir. Kökeni Fransızcaya dayanmaktadır. Yazıları ve imzaları analiz ederek karakter tahlili yapan, pozitif bir bilim dalıdır. Aslında el yazısı, beyin yazısıdır. Yani yazımız ve imzalarımız beynimizdeki olayları yansıtır.
Grafoloji Nedir?
Çok çeşit insan psikolojileri ve karakterleri bulunmaktadır. Sabırlı, inatçı, baskın, duygusal, pratik zeka gibi karakter sıfatları vardır ve bu herkese göre değişiklik gösterebilir. Grafoloji bilimi burada devreye girer ve el yazısından ya da imzadan yola çıkarak yazıyı yazan kişinin, karakter analizini yapar. Bu işle uğraşan uzman kişilere ise grafoloji uzmanı denilmektedir.
Grafoloji İle Neler Öğrenebiliriz?
El yazısının kişiliği ve ruh halini yansıttığı düşünülmektedir. Beyinden gelen komut yazıya dökülmekte ve psikolojinizin sırlarını açığa çıkarmaktadır. Üzgün olma ya da mutlu olma gibi durumlarınızda el yazınızda değişiklikler olmakta ve bu yazı stilleri de sizi yansıtmaktadır. Karakteriniz de el yazınıza ve imzanıza yansıyan diğer bir etkendir. Sinirli ya da sakin bir kişiliğe sahip olmanız yazdığınız yazı da kendini gösterecektir. Normalde bir insanın yazısı kolayca değişmese de anlık bulunulan durumlardan etkilenebilmektedir. Acele bir işle uğraştığımızda ya da heyecanlandığımızda farklı yazabiliriz ama bu geçici bir süre içindir.
Yazı yazarken bastırarak yazıyorsanız söz tutma konusunda çok titiz davrandığınız anlamına gelir. Silik bir şekilde yazıyorsanız hassas bir yapınız olduğunu gösterir. Harflerin yazılma şekli de bize ipuçları verir. Eğer g, y, p gibi harflerin kuyruk kısımlarını dik bir şekilde yazıyorsanız, karakterinizin sabırsız ve dışa dönük bir yapıda olduğunu gösterir. Bu harflerin kuyruk kısımlarının kancalı şekle sahip olması da güvene ihtiyacınız olduğunuzu gösterir. Grafoloji ile imza da gözlenebilmekte ve çıkarımlar yapılmaktadır. Örneğin; imzasında soyadına yer vermeyen kişilerin aile problemlerine sahip olduğu gözlemlenmiştir. İmza, özellikle adli grafolojinin ilgi alanına girmektedir. Grafolojik analizde yazı yazanın cinsiyeti ve yaşı öğrenilememektedir.
Grafoloji Nerelerde Kullanılır?
Grafoloji bilimi sonra birçok alanda kullanılmaya başlanılmıştır. Bazı özel şirketler, çalışanlarını işe almadan önce onlardan bir form doldurmasını ister. Formu doldururken kullandığınız yazılar, şirketin grafologlarının yardımıyla analiz edilir ve sizin nasıl bir çalışan olduğunuz ya da olabileceğiniz hakkında bilgiler verir. Şirket bu analizden sonra kendi kriterlerine göre sizi değerlendirmeye alır. Özellikle bu yöntem Fransa’da sıklıkla tercih edilir.
Diğer bir kullanım alanı ise adli tıptır. Adli tıp uzmanları tarafından ortada yazı içerikli bir kanıt varsa ve yazının kime ait olduğu bilinmiyorsa bu alanda uzmanlara başvurulur. Türkiye’ de kullanımı fazla olmasa da adli olaylarda sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Bazı durumlarda psikoloji biliminde de karakter analizi için yardımcı olan bir bilim dalıdır. Yetişkinlerin ruhsal tahlillerini, yeteneklerini değerlendirmede yol gösterici olabilir. Çocukların ruhsal tahlilini yapma da ve eğilimini belirlemekte kullanılabilir. Çocukların yazdığı ve çizdiği şeyler onun karakterinin bir parçasıdır.
Grafolojinin Faydaları Nelerdir?
Grafoloji birçok alanda yardımcı olabilir. Kendimizin bile bilmediği birçok yönü ortaya çıkarabilir. Psikolojik rahatsızlık çeken hastaların, psikolojik durumunu gösterebilir ve ona göre tedavi yapılabilir. Sahte imza gibi durumların ortaya çıkarılmasında fayda sağlayabilir.
Grafoloji Uzmanı Ne İş Yapar?
Grafoloji uzmanı, kişilerin el yazısı aracılığıyla karakter analiz yapmak için çalışan bir uzmanlık alanıdır. Uzmanlara göre, farklı davranış şekilleri gibi el yazısı şekli de insanların kişilikleri hakkında ince ayrıntılarla bilgi vermektedir. Bu teori herkesin farklı bir kişilik olduğu, tutum ve davranışlarında da süreklilik göstereceği inancına dayanır.
El yazılarının zamanla değişebildiği bilinmektedir. Türlü sistematik rahatsızlıklar, psikolojik sıkıntılar gibi durumlarda da el yazısı değişebilmektedir. Ancak kişilik üstüne yapılan ilmi bir çalışmanın sadece bu teori üstüne kurulması mümkün değildir. Mesela yıllar boyunca muhafaza edilen defterler sayesinde el yazısındaki önemli farklılıkların bir arada incelenebilmesi imkanı vardır.
Kişilik yapısı sayesinde sağlık durumuna varıncaya dek her şeyi öğrenmek mümkündür. Minimum bir senelik yazılarınızın incelenmesiyle, el yazınıza bakılmak kaydıyla sağlık taraması yapılması da olanak dahilindedir. Grafoloji uzmanı bu ilmi kullanır. Bunların haricinde henüz yazı yazmayı bilmeyen çocukların yaptığı resimler veya yalnızca çizgiler onun ileride ne gibi becerileri olacağına dair de bilgiler verir. Onların, ebeveynleri aracılığıyla hayatın içinde daha iyi yönlendirilebilmelerine destek olur.
Yalnız, üstte bahsedilenler adli grafoloji alanı için geçerli olmuyor. Adli grafoloji, imzaların gerçek mi, kopya mı olduğu ya da iki farklı belgenin aynı kişi tarafından yazılıp yazılmadığı gibi olayları inceler. Bulgular adli delil sayılır.
Adli Grafoloji İncelemeleri
Grafoloji uzmanı tarafından yapılan, el yazıları ve imzaların, şahsa aitlik tespiti için incelemelerine adli grafolojik incelemeler denilmektedir. Genel olarak el yazıları kişilere has karakteristik nitelikler taşımaktadır. Yazılardaki bu değişkenler, şahsın yazmayı öğrenmesiyle başlar ve gelişip zamanla son halini almaktadır. Yazma eylemi hareketimiz ve davranışımız sonucunda ortaya çıktığına göre, bizden bir şeyler katmış olmalıdır. Çünkü elle beynin ortak hareketi ve ortak çalışması sonucunda açığa çıkmaktadır. Bu sebeple yazı, bireylere özgüdür. Bilindik bir hadise de olsa, uygulama biçimi nedeniyle kendisinden çok şey katar. Sadece yazan şahsa aittir, onu ifade eder ve onun mührünü taşır. Yazılar, bu özelliklerinden yola çıkılarak kişiye özellik tespitinin yapılması şartıyla adli vakaların aydınlatılması için kullanılmaktadırlar. Bu süreç Grafoloji uzmanı aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.
Yazı ve imza inceleme uzmanı, doğru bir kanıya ulaşmak amacıyla teknik bilgisine ve becerilerine güvenmelidir. Grafoloji uzmanı bilirkişi, yazı ve imza inceleme tekniklerini ve karşılaştırma metotlarını bilimsel metotlar çerçevesinde yapsalar bile subjektif değerlendirme yapmaktan başka çarelerinin olduğunu bildikleri için bilirkişi raporunu kanaat derecesi belirterek tamamlamaktadır.
İmzalar, birçok nedene bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Yazı ve imzalar arasında değişkenliklerin ve benzerliklerin olması yazı ve imza inceleme, karşılaştırmada farklılık özelliği göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. Yazı ve imza incelemelerinde farklılık özelliği, yazının ve imzanın bilinen harf karakterleriyle yazılmış olmasına rağmen bazı harflerin birden fazla şekilde tersim (resmedilme) edilme özelliğinin olması, farklılık özelliğinden kaynaklanmaktadır.
İmzada kullanılan harf karakterleri, şahısların yazı kaligrafisinin imzaya yansıması olarak kabul edilmektedir. İki farklı şahsa ait olan yazı ve imza genel görüntü olarak birbirine benzese de grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından yapılan derinlemesine imza incelemesinde yazı ve imzalar arasındaki farklılıklar tespit edilebilmektedir. Yazı ve imza incelemesi, 3 bölümden meydana gelmektedir. Yazı ve imza incelemelerinin ilk bölümünü tetkik konusu yani incelenecek imzalar oluşturmaktadır.
İnceleme Konusu İmza
İmza incelemesinde davaya konu olan intihar/tehdit mektubu, çek, senet, sözleşme, protokol, dekont, mesai takip çizelgesi, vb. belgeler üzerine atılan imzaları ifade etmektedir. İnceleme konusu belgenin niteliği ve incelenecek imzanın özelliği raporda ayrıntılı olarak tanımlanarak tetkik edilmektedir. İncelenecek belgenin ne tür özelliklere sahip olduğu, başlığı, ne tür bir kalemle yazıldığı, kim tarafından yazıldığı gibi temel özellikler belirtilmektedir.
Mukayese Konusu İmza
Yazı ve imza incelemesinde inceleme konusu imzalar kadar bu imzaların kim tarafından atıldıklarını belirlemeye yarayan mukayese yani karşılaştırma imzaları da önemlidir. Bu nedenle grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından gerçekleştirilen imza incelemelerinde samimi ve huzurda alınmış imzalar adli amaçlı gerçekleştirilen imza incelemelerinin önemli bir parçasıdır.
Yazı ve imza incelemelerinde somut deliller üzerinden hareket edilerek şüpheye yer bırakılmayacak şekilde grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından imza inceleme işlemi yapılmaktadır. İmza incelemesi yapılacak materyal ve bu materyalin mukayese edilmesini sağlayacak materyaller farklı şekillerde temin edilmektedir.
Yazı ve imza incelemelerinde mukayese imzalar iki şeklide temin edilmektedir. İmza incelemesi yapmak amacıyla alınan imzalardan birincisi huzurda alınan imza örnekleridir. İmza incelemesinde değerlendirilmek üzere temin edilen mukayese imzalarının ikincisi ise samimi olan ve farklı kurumlardan temin edilen imza örnekleridir. Samimi imza örnekleri; hayatın olağan akışı içerisinde dilekçe, kredi kartı başvuru forumu, sözleşme, kredi kartı slipi, vekaletname, imza sirküleri, banka dekontu, sandık seçmen listesi, resmi veya özel işlemlerde kullanılan evraklar üzerine atılmış olan imzaları içermektedir.
İmza incelemesi yapmak amacıyla alınan samimi imzaların doğal olması, imza inceleme uzmanı bilirkişiye yardımcı olmaktadır. İmza incelemesi amacıyla temin edilen bu belgeler geniş bir alanı kapsayabilir. İmza incelemesi amacıyla temin edilen bu belgeler ancak soruşturmayı yapan Cumhuriyet Savcısı veya davaya bakan mahkeme tarafından resmi kurumlardan talimat yazısı ile istenmektedir. Bu belgeler temin edilirken birden fazla kaynağa başvurulmalı ve bu belgelerin tanzim tarihi tetkik konusu belgenin tanzim tarihine yakın olmalıdır. Yeteri kadar samimi mukayese imzanın bulunduğu belge temin edildikten sonra huzurda alınan mukayese imzaların bulunduğu belgelerle birleştirilerek tetkik konusu belgeyle birlikte ne tür inceleme talebinin yapılacağı hususunun açıkça ifade edildiği bir yazıyla ilgili laboratuvara ya da imza inceleme uzmanına gönderilmesi ve imza incelemesinin yapılması gerekmektedir.
İmza İncelemesinde Hipotezin Oluşturulması
İmza incelemesinde temel sorun inceleme konusu imzanın, imza sahibi olarak adı geçen şahsa ait olup olmadığı sorusuna verilecek cevapta saklıdır. Talepte bulunan makam inceleme isteklerini açık ve net bir şekilde yazılı veya sözlü olarak görevi tevdi edeceği imza inceleme uzmanı bilirkişiye bildirmektedir. İmza incelemesinde önemli olan imza inceleme uzmanının tecrübe ve birikiminin ön plana çıkması sebebiyle talep makamlarının tercihlerini ikincinin lehine kullanmaları da yanlış bir hareket tarzı değildir.
İmza inceleme uzmanı, kendisine tevdi edilen belgeleri, grafolojik ve grafometrik yöntemler kullanarak imzaların işleklik derecesi, alışkanlıkları, tersim, istif, seyir, sürat, istikamet tazyik gibi özelliklerine göre benzer veya farklı yapıda olduklarını belirten bilirkişi raporunu hazırlamaktadır.
