
Belge, resmi veya gayri resmi olsun, günlük hayatımızda önemli bir yere sahiptir. Kimlik belgeleri, sözleşmeler, diplomalar, ruhsatlar, vekâletnameler ve daha pek çok doküman, kişiler ve kurumlar arasındaki işlemleri düzenler ve güven sağlar. Ancak kimi zaman bu belgelerde sahtecilik yapılarak haksız kazanç elde edilmeye çalışılır. İşte bu noktada belgede sahtecilik incelemesi devreye girer. Peki belgelere yapılan sahte müdahaleler nasıl tespit edilir? Hangi yöntemler ve teknolojiler kullanılır?
Belgede Sahtecilik Nedir?
Belgede sahtecilik, resmi veya özel bir belgenin içerik, tarih, imza veya mühür gibi bölümlerinin değiştirilmesi, taklit edilmesi veya tamamen sahte bir belge düzenlenmesi anlamına gelir. Türk Ceza Kanunu’nun 204. ve 207. maddeleri kapsamında suç olarak kabul edilen bu eylem, ciddi yaptırımlarla cezalandırılır.
Belgede sahtecilik iki temel şekilde karşımıza çıkar:
- Resmi Belgede Sahtecilik: Kamu kurumları veya yetkili merciler tarafından düzenlenen belgeler üzerinde sahtecilik yapılmasıdır. Örneğin; nüfus cüzdanı, diploma, ruhsat gibi.
- Özel Belgede Sahtecilik: Kişiler veya özel kurumlar arasında düzenlenen belgeler üzerinde yapılan sahteciliktir. Örneğin; kira sözleşmesi, senet, vekâletname.

Belgede Sahtecilik İncelemesi Nedir?
Belgede sahtecilik incelemesi, bir belgenin orijinalliğinin veya üzerinde oynama yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi amacıyla yapılan teknik ve bilimsel analizlerin bütünüdür. Bu incelemeler, adli belge inceleme uzmanları veya grafoloji ve kriminalistik laboratuvarlarında görevli uzmanlar tarafından gerçekleştirilir.
Belgede sahtecilik incelemesinin temel amacı;
- Belgenin orijinal olup olmadığının anlaşılması,
- Üzerinde tahrifat yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi,
- Yazı ve imza incelemeleriyle belgenin kime ait olduğunun belirlenmesi,
- Baskı, mürekkep, kağıt gibi materyal analizleriyle belgenin yaşının ve kaynağının tespit edilmesidir.
Belgede Sahtecilik Türleri
Belgede sahtecilik vakalarında farklı yöntemler kullanılabilir. İşte en sık karşılaşılan belgesel sahtecilik türleri:
1. Tahrifat
Mevcut bir belge üzerinde değişiklik yapılmasıdır. Örneğin; tarih, miktar, isim gibi bilgilerin değiştirilmesi.
Örnek: Sözleşme tarihinin ileri alınması ya da senet üzerindeki borç miktarının yükseltilmesi.

2. İmza Taklidi
Bir kişinin imzasının sahte olarak atılmasıdır. Sahte imza çoğu zaman orijinaline benzetilerek yapılır ve özel tekniklerle tespit edilebilir.

3. Sahte Belge Üretimi
Tamamen baştan uydurulmuş, gerçekte olmayan bir belgenin hazırlanmasıdır. Örneğin sahte diploma ya da sahte kimlik belgesi hazırlanması.
4. Kağıt ve Mürekkep Sahteciliği
Belgenin kağıdının ve mürekkebinin yaşının tutmaması veya farklı materyallerle sonradan müdahale edilmesi.
Belgede Sahtecilik İncelemesi Nasıl Yapılır?
Belgede sahtecilik incelemesi belirli teknik aşamalardan oluşur. İşte genel olarak uygulanan yöntemler:
1. Fiziksel İnceleme
Belge öncelikle çıplak gözle ve büyüteç yardımıyla incelenir. Kağıdın dokusu, kalınlığı, rengindeki farklılıklar, baskı izi, kat izleri kontrol edilir. Üzerinde kazıma, silme, kesme gibi işlemler yapılıp yapılmadığı araştırılır.
2. Optik ve UV-IR Işık İncelemesi
UV-IR ışık altında belge incelenerek mürekkep farkları, sonradan ekleme yapılmış bölümler, su işaretleri ve kağıt yapısı analiz edilir. Sahtecilik yapılan kısımlar çoğu zaman farklı parlaklıkta ya da renkte görünür.

3. Yazı ve İmza İncelemesi
Grafolojik inceleme yöntemiyle yazı karakterleri, harf bağlantıları, imzanın kavisleri, baskı şiddeti gibi detaylar analiz edilir. Kişiye özgü yazı özellikleri belirlenerek taklit olup olmadığına karar verilir.
4. Mürekkep Analizi
Mürekkep yaşı ve türü analiz edilerek belge üzerindeki yazılarda aynı veya farklı mürekkepler kullanılıp kullanılmadığı tespit edilir.

Belgede Sahtecilik İncelemesinde Kullanılan Araçlar ve Yöntemler
Belgede sahtecilik incelemelerinde kullanılan bazı temel cihaz ve yöntemler şunlardır:
- Stereo mikroskop
- UV ve IR ışık cihazları
- Büyüteç
- VSC, Regula, Forenteq vb. cihazlar
- Dijital belge analiz yazılımları
- Yazı ve imza örnekleme karşılaştırma teknikleri
Belgede Sahtecilik İncelemesi Yaptırmak İçin Ne Yapılmalı?
Eğer bir belgenin sahte olduğundan şüphe ediyorsanız, yapmanız gereken ilk şey belgede tahrifat olup olmadığını anlamak için uzman bir adli belge inceleme uzmanına ya da kriminal laboratuvara başvurmak olmalıdır. Ayrıca mahkeme sürecinde bilirkişi raporları da önemli delil teşkil eder. Taraflar, belge incelemesi talep ederek belge üzerindeki tahrifatın bilimsel yöntemlerle ortaya çıkarılmasını isteyebilir.
Sonuç
Belgede sahtecilik incelemesi, hem hukuki hem de adli açıdan son derece önemli bir konudur. Günümüzde özellikle noter işlemleri, tapu devri, vekâletname düzenlenmesi ve senet işlemleri gibi süreçlerde belge orijinalliği büyük önem taşır. Sahte bir belgeyle karşılaşmamak ve mağduriyet yaşamamak adına, belgeyi teslim almadan önce mutlaka dikkatli bir şekilde kontrol etmeli, şüphe duyduğunuz durumlarda belge inceleme uzmanına başvurmalısınız.
Özellikle şirketler, kamu kurumları ve noterler için belgede sahtecilik incelemesi yaptırmak, dolandırıcılık ve hileli işlemlere karşı alınabilecek en etkili önlemlerden biridir.
Belge İncelemesi Yapılabilen Resmi ve Özel Kurumlar
1️⃣ Adli Tıp Kurumu (ATK)
Türkiye’de adli belgelerle ilgili en yetkin kurumdur. Resmi belgeler veya mahkeme süreçlerinde ihtilaf konusu olan belgelerin incelemesi Adli Tıp Kurumu bünyesinde yapılır.
Neler incelenir?
- İmza ve yazı incelemesi
- Kağıt ve mürekkep analizi
- Sahtecilik tespiti
2️⃣ Kriminal Polis Laboratuvarları
Özellikle sahte belge düzenleme ve tahrifat gibi suç unsuru taşıyan olaylarda, Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Daire Başkanlığı’na bağlı laboratuvarlarda belge incelemesi yapılabilir.
Ne tür belgeler incelenir?
- Sahte kimlik, ehliyet, diploma
- Sahte sözleşme ve senetler
- Resmi belge üzerinde tahrifat
3️⃣ Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı
Taşra ve kırsal bölgelerde işlenen belgede sahtecilik suçları için jandarmanın kriminal birimlerinde belge incelemesi yapılabilir. Özellikle resmi belgelerdeki tahrifatlar burada analiz edilir.
4️⃣ Üniversitelerin Adli Bilimler Laboratuvarları
Bazı üniversitelerde, adli bilimler fakülteleri ve laboratuvarları bulunur. Buralarda özel ücret karşılığında yazı ve belge inceleme hizmeti verilir.
Hangi durumlarda tercih edilir?
- Mahkeme dışında özel inceleme talebi olduğunda
- Tarafsız ve bağımsız rapor isteniyorsa
5️⃣ Özel Adli Belge İnceleme Uzmanları ve Laboratuvarları
Türkiye genelinde bazı özel kriminal inceleme laboratuvarları ve grafoloji (yazı ve imza inceleme) uzmanları da belge inceleme hizmeti sunuyor. Sizler de teknik destek almak amacıyla bizi arayabilirsiniz.
Ne avantaj sağlar?
- Daha hızlı sonuç alınabilir.
- Mahkeme süreçleri öncesinde ön inceleme yapılabilir.
- Tarafsız uzman görüşü raporu düzenlenebilir.
Detaylı bilgilendirme için arayın
0541 747 13 10